เที่ยวญี่ปุ่นไม่พลาด! คู่มือมารยาทและวัฒนธรรมพื้นฐานสำหรับชาวต่างชาติ

ในญี่ปุ่น การทักทายด้วยคำพูดมักจะมาพร้อมกับการโค้งคำนับ หรือบางครั้งก็ใช้แทนคำพูดเลยค่ะ เมื่อต้องการแสดงความสุภาพ แค่โค้งเล็กน้อยก็ช่วยสร้างความประทับใจที่ดีและทำให้การสื่อสารราบรื่นขึ้นได้ 

คำทักทายพื้นฐานที่ควรรู้

☀️ สวัสดีตอนเช้า: 「おはようございます」(Ohayou gozaimasu)

☀️ สวัสดีตอนกลางวัน: 「こんにちは」(Konnichiwa)

☀️ สวัสดีตอนเย็น: 「こんばんは」(Konbanwa)

☀️ ขอบคุณ (ทั่วไป): 「ありがとう」(Arigatou)

☀️ ขอบคุณ (สุภาพ): 「ありがとうございます」(Arigatou gozaimasu)

☀️ ขอโทษ/ขอบคุณ/ใช้เรียกพนักงาน: 「すみません」(Sumimasen) – คำนี้ใช้ได้หลายสถานการณ์มากๆ สะดวกสุดๆ!

ที่บ้านคนญี่ปุ่น เรียวกัง ออนเซ็น อาคารในวัดหลายแห่ง หรือร้านอาหารบางประเภท โดยเฉพาะห้องเสื่อทาทามิ ต้องถอดรองเท้าก่อนเข้าเสมอ เป็นธรรมเนียมสำคัญเพื่อรักษาความสะอาดภายในอาคาร

👟 ควรถอดรองเท้าบริเวณทางเข้า แล้วหันปลายรองเท้าออกด้านนอก วางชิดขอบทางเดินให้เรียบร้อย

👟 หากมีรองเท้าสลิปเปอร์สำหรับใส่ในอาคารเตรียมไว้ให้ ก็ควรเปลี่ยนใส่

👟 ข้อควรระวังคือ ในห้องน้ำมักจะมีสลิปเปอร์สำหรับใช้ในห้องน้ำโดยเฉพาะวางไว้ ต้องเปลี่ยนก่อนเข้าห้องน้ำ และเมื่อออกมาก็อย่าลืมเปลี่ยนกลับเป็นสลิปเปอร์สำหรับเดินในอาคาร

วัฒนธรรมการกินของญี่ปุ่นมีธรรมเนียมที่สวยงามในการแสดงความขอบคุณต่ออาหาร

🍚 ก่อนและหลังอาหาร:

＞ก่อนเริ่มทาน ควรพนมมือเล็กน้อยแล้วกล่าว 「いただきます」(Itadakimasu) เพื่อขอบคุณอาหารและผู้เกี่ยวข้อง

＞หลังทานเสร็จก็กล่าว 「ごちそうさま」(Gochisousama) เพื่อแสดงความขอบคุณเช่นกัน ตอนออกจากร้าน ถ้าบอกกับพนักงานด้วยก็จะดูน่ารักมากค่ะ

🍚 มารยาทการใช้ตะเกียบ (Ohashi): มีข้อห้ามบางอย่างที่ควรหลีกเลี่ยง (มักเกี่ยวข้องกับพิธีศพทางพุทธศาสนา จึงถือเป็นเรื่องไม่เหมาะสม)

＞ห้ามทำ: ปักตะเกียบไว้บนข้าว หรือส่งต่ออาหารด้วยตะเกียบสู่ตะเกียบ

＞นอกจากนี้ การเลียตะเกียบ ใช้ตะเกียบชี้คนหรือสิ่งของ หรือถือตะเกียบวนไปมาเหนืออาหารเพราะเลือกไม่ถูกว่าจะคีบอะไรดีก็ควรงดเว้น

🍚 เสียงซู้ดเส้น: เวลาทานราเมง โซบะ หรืออุด้ง การซู้ดเส้นเสียงดังในญี่ปุ่นนั้นเป็นเรื่องปกติ และถือเป็นการแสดงว่าอาหารอร่อย ไม่ต้องตกใจถ้าได้ยินนะ

🍚 การเดินกิน: ยกเว้นในบางพื้นที่ท่องเที่ยวหรือตามงานเทศกาล โดยทั่วไปแล้ว การเดินไปกินไป (Aruki-tabe) ไม่ใช่พฤติกรรมที่เหมาะสม ควรทานอาหารที่หน้าร้านหรือในบริเวณที่จัดไว้ให้จะดีกว่า

🍚 ทิป: ญี่ปุ่นไม่มีวัฒนธรรมการให้ทิป ค่าบริการมักจะรวมอยู่ในราคาอาหารแล้ว

🍚 การจ่ายเงิน: ส่วนใหญ่แล้วจะนำใบเสร็จไปจ่ายเงินที่เคาน์เตอร์แคชเชียร์ ไม่เรียกพนักงานมาเก็บเงินที่โต๊ะ

ออนเซ็น (Onsen) หรือโรงอาบน้ำสาธารณะ (Sento) ของญี่ปุ่น คือสุดยอดประสบการณ์การผ่อนคลายความเมื่อล้าที่ใครไปเที่ยวญี่ปุ่นควรลองสักครั้ง แต่ก่อนหน้านั้น มารู้จักกฎกันสักนิด เพื่อให้ทุกคนใช้บริการได้อย่างมีความสุข

🧼 ล้างตัวก่อนลงแช่: ข้อนี้สำคัญที่สุด ต้องไปที่พื้นที่สำหรับอาบน้ำ ล้างตัวและสระผมให้สะอาดก่อน แล้วค่อยลงไปแช่ในบ่อน้ำร้อน

🧼 ห้ามนำผ้าขนหนูลงบ่อ: ผ้าขนหนูผืนเล็ก ห้ามนำลงไปแช่ในบ่อน้ำร้อนเด็ดขาด จะวางไว้บนศีรษะ หรือวางไว้ขอบบ่อก็ได้

🧼 ไม่ส่งเสียงดัง: ออนเซ็นเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ไม่ควรส่งเสียงดัง หรือว่ายน้ำเล่น

🧼 รอยสัก: ยังมีสถานบริการออนเซ็นหลายแห่งที่ไม่อนุญาตให้ผู้มีรอยสักเข้าใช้บริการ ควรตรวจสอบกฎล่วงหน้า หรืออาจจะต้องใช้สติ๊กเกอร์กันน้ำปิดรอยสัก

🧼 ก่อนกลับเข้าห้องแต่งตัว: หลังจากขึ้นจากบ่อแช่ ควรใช้ผ้าขนหนูเช็ดตัวให้พอหมาดก่อน เพื่อไม่ให้พื้นห้องแต่งตัวเปียก

รถสาธารณะของญี่ปุ่น อย่าง รถไฟและรถบัส ตรงเวลาและสะดวกสบายมาก ควรใช้บริการอย่างมีมารยาท เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนผู้อื่น และเพื่อให้ทุกคนเดินทางได้อย่างสะดวกสบาย

🚃 ไม่ส่งเสียงดัง: ภายในรถสาธารณะ ไม่ควรคุยเสียงดัง หรือคุยโทรศัพท์ ควรตั้งค่าโทรศัพท์เป็นโหมดเงียบ

🚃 การกินดื่ม: รถไฟทางไกล เช่น ชินคันเซ็น สามารถทานอาหารได้ แต่รถไฟในเมืองระยะสั้นๆ หรือรถเมล์ประจำทาง ควรงดเว้นการกินดื่ม

🚃 เข้าคิว: เวลาขึ้นรถให้ต่อแถว และรอให้คนลงให้หมดก่อน แล้วค่อยขึ้น

🚃 ที่นั่งพิเศษ: ควรเอื้อเฟื้อที่นั่งให้ผู้สูงอายุ ผู้พิการ สตรีมีครรภ์ หรือผู้ที่มาพร้อมเด็กเล็ก

🚃 บันไดเลื่อน: การยืนชิดฝั่งใดฝั่งหนึ่งจะแตกต่างกันไปตามภูมิภาค เช่น โตเกียวยืนชิดซ้าย โอซาก้ายืนชิดขวา หากไม่แน่ใจ ให้สังเกตคนรอบข้าง

🚃 บัตร IC Card: บัตร Suica หรือ PASMO ช่วยให้การเดินทางสะดวกขึ้นมาก ไม่ต้องซื้อตั๋วทุกครั้ง

ศาลเจ้าและวัดเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ ควรเยี่ยมชมด้วยความเคารพ

⛩️ โค้งคำนับที่ทางเข้า: ก่อนเดินผ่านเสาโทริอิ ที่เป็นเหมือนประตูศาลเจ้า หรือซัมมง ที่เป็นเหมือนประตูวัด ควรหยุดแล้วโค้งคำนับเล็กน้อย ทางเดินกลางถือเป็นทางเดินของเทพเจ้า ควรเดินชิดริมทางเดิน

⛩️ โชสุยะ (Chozuya) – ที่ชำระล้าง: ก่อนเข้าสักการะ ควรล้างมือและปากที่นี่ (วิธีการอาจซับซ้อนเล็กน้อย แต่หลักๆ คือ ล้างมือซ้าย → ล้างมือขวา → บ้วนปาก → ล้างมือซ้ายอีกครั้ง → ล้างด้ามกระบวย)

⛩️ วิธีสักการะ (พื้นฐาน):

＞ศาลเจ้า: โดยทั่วไปคือโค้ง 2 ครั้ง → ปรบมือ 2 ครั้ง → โค้ง 1 ครั้ง

＞วัด: ไม่ปรบมือ ให้พนมมือไว้ที่อกแล้วอธิษฐานอย่างสงบ

⛩️ อื่นๆ: อยู่ในบริเวณด้วยความสงบ ไม่ส่งเสียงดัง บางอาคารหรือบางพื้นที่ห้ามถ่ายรูป ควรสังเกตป้ายให้ดีนะ

💴 การรับ-ส่งเงิน: ที่เคาน์เตอร์คิดเงินส่วนใหญ่จะมีถาดใส่เงิน ควรวางเงินลงบนถาดนั้น

💴 ปฏิสัมพันธ์กับพนักงาน: หากต้องการความช่วยเหลือ ให้เรียกพนักงานอย่างสุภาพว่า 「すみません」(Sumimasen) เมื่อรับสินค้าหรือออกจากร้าน ควรกล่าว 「ありがとうございます」(Arigatou gozaimasu)

💴 การห่อของขวัญ: ญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการห่อของขวัญมาก หากซื้อของฝาก สามารถขอให้เขาห่อให้สวยงามได้ที่ห้างสรรพสินค้า

💴 การต่อราคา: โดยทั่วไปแล้วไม่มีวัฒนธรรมการต่อรองราคาในร้านค้าทั่วไป

🚮 ขยะ: ญี่ปุ่นมีถังขยะสาธารณะค่อนข้างน้อย ควรนำขยะกลับไปทิ้ง หรือหาถังขยะที่ระบุประเภทชัดเจน แล้วทิ้งให้ถูกประเภท ห้ามทิ้งขยะเรี่ยราดเด็ดขาด

🚮 การสูบบุหรี่: ต้องสูบในพื้นที่ที่กำหนดไว้เท่านั้น การเดินสูบบุหรี่ผิดกฎหมายในหลายพื้นที่

🚮 ตรงต่อเวลา: สังคมญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการตรงต่อเวลามาก

🚮 ความเงียบ: ในพื้นที่สาธารณะ ควรระมัดระวังเรื่องระดับเสียง ไม่รบกวนผู้อื่น เสียงชัตเตอร์กล้องมือถือก็ควรระวังในบางสถานที่

มารยาทและวัฒนธรรมของญี่ปุ่นอาจจะดูมีรายละเอียดเยอะ แต่จริงๆ แล้วส่วนใหญ่มีพื้นฐานมาจากการคำนึงถึงผู้อื่น และการให้ความสำคัญกับความสามัคคี ตอนไปเที่ยวที่ญี่ปุ่นไม่จำเป็นต้องจำทุกอย่างให้ได้เป๊ะๆ แต่การรู้ข้อมูลเหล่านี้ไว้บ้าง จะช่วยให้การเดินทางในญี่ปุ่นราบรื่นขึ้น ลดความสับสนหรือความกังวลเล็กๆ น้อยๆ และยังเป็นโอกาสให้เกิดการสื่อสารที่อบอุ่นกับคนท้องถิ่นได้ง่ายขึ้นอีกด้วยค่ะ ขอให้สนุกกับการเรียนรู้วัฒนธรรมที่แตกต่าง และเก็บเกี่ยวประสบการณ์ดีๆ จากการเดินทางในญี่ปุ่นกลับไปเยอะๆ นะคะ